İyilesmenin Anahtari Bankacilikta

IMF’nin Avrupa’daki yükselen piyasalar arasındaki hisse senedi ve menkul kıymetler piyasasındaki durumu ortaya koyan raporuna göre, iyileşme hızının belirlenmesinde en kritik rol, krizde merkezi önemi olan bankacılık sektöründe

Türkiye, Avrupa’daki yükselen piyasalar arasında hisse senedi ve alış satış farkları itibariyle menkul değer piyasasındaki olumsuzluktan az etkilendi. IMF, Avrupa’daki yükselen ekonomilerin krizden çıkışını analiz ederken, “krizin artışında merkezi bir rol oynayan bankacılık sektörü, iyileşmede hızın anahtarını da elinde tutuyor” değerlendirmesi yaptı.

IMF’in Avrupa Bölgesel Ekonomik Görünüm Raporu’nda, Ağustos 2007- Kasım 2008 döneminde krizin yoğunluğu, hisse senedi fiyatlarındaki kayıp ve bono faizlerindeki değişimle ölçüldü. Krizin yoğun yaşandığı dönemden önceki bir yılda hisse senedi fiyatları, yükselen Avrupa ekonomilerinde ortalama yüzde 61.4, IMF desteği alan yükselen Avrupa ülkelerinde yüzde 59.4, AB’ye son katılan ülkelerde yüzde 58.3, AB üyesi olmayan ülkeler-de 64.4, Avro Bölgesi’nde yüzde 51.2, Avro Bölgesi’ne dahil olmayan gelişmiş ekonomilerde yüzde 51.5’e geriledi.Macaristan’ın kamu borçlarıYükselen Avrupa ekonomi-leri bono spreadlerindeki (işlem gören kıymetlerin alış satış farkı) artışına göre de sıralandı. Bu ülkelerde Ağustos 2007-Kasım 2008 döneminde spreadlardaki değişim ortalama 612 baz puan oldu. Spread artışları Ukrayna’da 2003, Romanya’da 823, Rusya’da 662, Litvanya’da 488, Macaristan’da 431, Hırvatistan’da 404, Türkiye’de 392, Bulgaristan’da 355, Letonya’da 326, Polonya’da 199, Slovak Cumhuriyeti’nde 127 ve Çek Cumhuriyeti’nde 125 baz puan oldu. En yüksek kamu borcu olan yükselen Avrupa ekonomileri içinde yüzde 65.9 ile tehlike sinyalleri çalan Macaristan ilk sırada. Kamu borcu Polonya’da yüzde 44.9, Türkiye’de yüzde 39.4, Sırbistan’da yüzde 33.7, Hırvatistan’da yüzde 33.7, Ukrayna’da yüzde 12.8 ve Rusya’da yüzde 7.3 düzeyinde. Raporda, krizden kurtuluş hızıyla ilgili şunlara yer verildi: “Dış faktörler ve reform etkileri dışında, krizde merkezi önemi bulunan bankacılık sektörü, iyileşme hızının belirlenmesinde de kritik konumda olacak. Banka işlemleri ekonominin içinde bulunduğu dönemlerle aynı yönlü harekete sahipse, sermaye yapısının güçlendiril-mesinde negatif etkiye sahip olma ve kredi sıkışması ihtimali vardır.
Kısa vadede, politikala-rın banka sermaye yapılarını güçlendirmesi yararlı olabilir.”Yükselen Avrupa ekonomi-lerinde krizin tırmanması ve kriz esnasındaki gelişmeler birçok ortak karakteristiğe sahip. Raporda, “Yükselen piyasaların çoğu büyük cari işlemler açığına sahip ve büyük oranda yabancı banka şubelerinden borçlanmış. Bankalar kredi vermek için görece ucuz yabancı fonları kul-landı. Bu kredilerin hızla büyü- mesine yol açtı” dendi.

ANKATÜRKİYE AZ CARİ AÇIK VERDİ

2008’de yüksek cari işlemler açığı sıralamasında ise Türkiye, Çek Cumhuriyeti ve Polonya’dan sonra yükselen Avrupa ekonomileri arasında en az cari açık veren oldu. 2007’de GSYİH’nın yüzdesi olarak mali denge sıralamasında Türkiye negatif mali dengeye sahip ülkeler arasında yer aldı. Türkiye mali dengesi en bozuk 20 yükselen Avrupa ülkesi arasında Macaristan (yüzde - 4.9), Arnavutluk (yüzde -3.8), Romanya (yüzde -3.1)’dan sonra - 2.1’lik oranla en kötü dördüncü ülke oldu.